Υπεύθυνη κατανάλωση: Βιώσιμες αγορές με καθαρή συνείδηση
|
Χρόνος ανάγνωσης: περίπου 6 λεπτά
- Αν θέλεις να στηρίξεις τη βιωσιμότητα, το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνεις είναι να εξετάσεις τις δικές σου καταναλωτικές συνήθειες. Συχνά υπάρχουν ήδη πολλά πράγματα στη δική σου καθημερινότητα που μπορείς να αλλάξεις για να κάνεις τη διαφορά και να ζήσεις με πιο βιώσιμο τρόπο.
- Η γρήγορη μόδα (Fast fashion), το φτηνό κρέας και τα πλαστικά προϊόντα αποτελούν μεγάλο βάρος για τη φύση αλλά και για το πορτοφόλι σου μακροπρόθεσμα. Ακόμα κι αν οι χαμηλές τιμές φαίνονται ελκυστικές στην αρχή, δεν είναι πιο φτηνό για σένα μακροπρόθεσμα, γιατί θα χρειάζεται συνέχεια να αγοράζεις κι άλλα προϊόντα.
- Εκείνοι που επιλέγουν καλύτερη ποιότητα, δίκαιες συνθήκες παραγωγής και στήριξη της τοπικής οικονομίας μειώνουν το οικολογικό τους αποτύπωμα και έμπρακτα κάνουν κάτι για τη βιωσιμότητα, την κοινωνική ισότητα και, τελικά, τη δική τους ευημερία.
- Τα πολλά αντικείμενα είναι μεγάλο βάρος. Γι’ αυτό: είναι καλύτερο να κάνεις υπεύθυνες αγορές, να ενημερώνεσαι και να αναλογίζεσαι τη διατροφή σου και τον τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδράς με αντικείμενα και ρούχα.
- Αντί να ξοδεύεις τα χρήματά σου σε κάθε προσφορά και υποτιθέμενη ευκαιρία, αποταμίευσέ τα για κάτι πιο σημαντικό. Για παράδειγμα, διακοπές με τα αγαπημένα σου πρόσωπα, μια όμορφη δραστηριότητα ή για το μέλλον.
Η αγορά είναι γεμάτη προσφορές και ευκαιρίες – Η Black Friday, η Cyber Monday και οι άλλες σε ελκύουν όλο τον Νοέμβριο με άπειρες εκπτώσεις. Συχνά είναι δύσκολο να αγοράσεις μόνο αυτό που πραγματικά χρειάζεσαι. Η υπεύθυνη κατανάλωση δεν είναι μόνο καλή για το περιβάλλον, αλλά και για την ευημερία σου – και επιπλέον, σου μένουν περισσότερα χρήματα για τα σημαντικά πράγματα.
Όλοι κυνηγάμε τις προσφορές λίγο έως πολύ. Δεν είναι κάτι που μπορούμε να ελέγξουμε εύκολα: οι ψυχολόγοι έχουν ανακαλύψει ότι οι εκπτώσεις και οι προσφορές ενεργοποιούν το σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου. Ευτυχώς, η υπεύθυνη κατανάλωση γίνεται όλο και πιο γνωστή στην κοινωνία μας. Το δίκαιο εμπόριο, τα βιολογικά προϊόντα και ο μινιμαλισμός δεν είναι πια άγνωστες λέξεις, ενώ όλο και περισσότεροι νέοι άνθρωποι δίνουν προσοχή συνειδητά στο τι αγοράζουν και τι καταναλώνουν.
Πώς η κοινωνία του αναλώσιμου ρυπαίνει το περιβάλλον
Είναι γεγονός: οι πόροι του πλανήτη μας είναι περιορισμένοι. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι καταναλώνουν πιο πολύ, και πιο γρήγορα – με αποτέλεσμα το περιβάλλον να υποφέρει. Η βιομηχανία παράγει συνεχώς, όσο πιο γρήγορα και φτηνά γίνεται, για να ανταποκριθεί στις ανάγκες του αυξανόμενου πληθυσμού.
Οι προσφορές και οι εκπτώσεις υποτίθεται ότι φέρνουν τα προϊόντα στους καταναλωτές ακόμα πιο γρήγορα. Αντικείμενα αγορασμένα γρήγορα που δεν τα χρειάζεται κανείς ή φτηνά προϊόντα με μικρή διάρκεια ζωής καταλήγουν στα σκουπίδια ακόμα πιο γρήγορα. Δημιουργείται έτσι ένας φαύλος κύκλος!
Γρήγορη, γρηγορότερη, γρήγορη μόδα
Η γρήγορη μόδα, γνωστή και ως "fast fashion" – δηλαδή ρούχα με μικρή διάρκεια ζωής που παράγονται όσο πιο γρήγορα και φτηνά γίνεται και τα βρίσκουμε στα καταστήματα μέσα σε λίγες μέρες αμέσως μόλις προκύψει μια νέα τάση. Λίγο καιρό μετά, ακολουθεί η επόμενη τάση – και μαζί της η νέα κολεξιόν.
Οι μεγάλες μάρκες και εταιρείες fast fashion όπως είναι η Zara λανσάρουν έως και 24 κολεξιόν κάθε χρόνο. Τα ρούχα γίνονται ολοένα και πιο αναλώσιμα.
Έτσι, δεν αποτελεί έκπληξη ότι ο παγκόσμιος περιβαλλοντικός αντίκτυπος των εργοστασίων που λειτουργούν όλο το 24ωρο είναι τεράστιος. Το αποτέλεσμα; μικροπλαστικά και χημικά εισέρχονται στον κύκλο του νερού.
Μεμονωμένα ανταλλακτικά και πρώτες ύλες για την παραγωγή ρουχισμού εισάγονται από οπουδήποτε, αρκεί να είναι φτηνά, στη συνέχεια τα ρούχα παράγονται στην πιο φτηνή χώρα και εξάγονται πίσω στις καταναλώτριες χώρες. Και το απούλητο πλεόνασμα καταλήγει στα σκουπίδια μετά από πολύ μικρό χρονικό διάστημα, όταν η επόμενη κολεξιόν γρήγορης μόδας κάνει την εμφάνισή της.
Ειδικά οι μεγάλες αλυσίδες ρουχισμού καίνε ρούχα σε μαζικό επίπεδο. Από τα 80 δισεκατομμύρια ρούχα που παράγονται κάθε χρόνο, 86% καταλήγει στα σκουπίδια! Όμως χρειάζονται δεκαετίες για να διασπαστούν τα υλικά.
Την επόμενη φορά που θα θελήσεις να αγοράσεις ένα φτηνό ρούχο, φρόντισε να γνωρίζεις πώς έφτασε στο κατάστημα: από υπο-αμοιβόμενους εργάτες σε χώρες του τρίτου κόσμου, έχοντας μεταφερθεί σε μεγάλες αποστάσεις για να κρεμαστεί στο ράφι για μια χούφτα ευρώ.
Δυστυχώς, η γρήγορη παραγωγή γίνεται και σε βάρος της ποιότητας: λόγω των φτηνών πρώτων υλών, τα ρούχα συνήθως δεν κρατούν πολύ και σύντομα πρέπει να αντικατασταθούν. Μακροπρόθεσμα δεν γλιτώνεις χρήματα γιατί πάντα θα πρέπει να αγοράσεις κάτι νέο. Επομένως, είναι καλύτερο να επενδύσεις σε καλή και ποιοτική μόδα που θα μπορείς να απολαύσεις εύκολα.
Τι σημαίνει η υπεύθυνη κατανάλωση;
Αν θέλεις να ζεις με βιώσιμο τρόπο, δεν μπορείς να αποφύγεις να εξετάσεις τις καταναλωτικές σου συνήθειες και αγοραστικές συμπεριφορές. Πάνω απ’ όλα, η υπεύθυνη κατανάλωση σημαίνει να αγοράζεις πιο επιλεκτικά και να έχεις στον νου σου τις οικολογικές παραμέτρους και συνθήκες παραγωγής των προϊόντων.
Αν αγοράζεις λιγότερο συχνά και με γνώμονα την ποιότητα, θα φέρνεις στο σπίτι σου πιο ανθεκτικά προϊόντα. Αν επίσης φροντίζεις τα αντικείμενά σου και τα επισκευάζεις αντί να τα πετάς, θα εξοικονομήσεις πολλά χρήματα μακροπρόθεσμα, παρά τις πιο ακριβές τιμές.
Η υπεύθυνη κατανάλωση περιλαμβάνει και συνειδητή διατροφή. Επομένως, βγάζει νόημα να ψάξεις τις συνθήκες παραγωγής των τροφίμων και να προσαρμόσεις την κατανάλωσή σου ανάλογα. Η στήριξη των τοπικών παραγωγών και της βιολογικής καλλιέργειας δεν είναι μόνο βιώσιμη, αλλά και υγιεινή!
Η υπεύθυνη και βιώσιμη κατανάλωση μειώνει τη σπατάλη και τη ρύπανση του περιβάλλοντος. Ένα μεγάλο ποσοστό επιστροφών από ηλεκτρονικά καταστήματα απλά καταστρέφονται – γιατί είναι φτηνότερο από το να επανεπεξεργαστούν και να επανασυσκευάσουν τα προϊόντα.
Τα στοκ ή οι παλιές κολεξιόν καταστρέφονται επίσης, τόσο στα καταστήματα όσο και στα e-shop. Λίγος χώρος για αποθήκευση, τάσεις που αλλάζουν με μεγάλη ταχύτητα και η διαρκής αναπλήρωση των νέων κολεξιόν ωθεί τους εμπόρους να κάψουν – κυριολεκτικά – ολοκαίνουργια προϊόντα.
Τα καλά νέα είναι ότι εκείνοι που καταναλώνουν πιο υπεύθυνα (άρα και λιγότερο) δεν βοηθούν μόνο το περιβάλλον, αλλά και τους εαυτούς τους. Οι άνθρωποι που δίνουν προτεραιότητα στη βιωσιμότητα και την υπεύθυνη κατανάλωση ζουν πιο υγιείς ζωές, είναι πιο ευτυχισμένοι και κουβαλούν λιγότερο βάρος.
Ζώντας και καταναλώνοντας με βιώσιμο τρόπο
Για να σταματήσουν οι άσχημες συνθήκες παραγωγής, η ρύπανση του περιβάλλοντος, κλπ, χρειάζονται καλύτεροι κανονισμοί και οδηγίες για τη βιομηχανία σε μακροπρόθεσμο επίπεδο. Αλλά ακόμα και σε μικρή κλίμακα, εσύ ως καταναλωτής μπορείς να κάνεις τη διαφορά, απλά αλλάζοντας μερικές συνήθειες. Με τη βιώσιμη κατανάλωση, δημιουργείς τη δική σου προσωπική συνεισφορά έτσι ώστε να αλλάξουν επιτέλους τα πράγματα.
Δεύτερο χέρι,upcycling και ανταλλαγές ρούχων: γιατί να μην ψωνίσεις σε ένα παζάρι και να μην δώσεις νέο σπίτι σε παλιούς θησαυρούς; Υπάρχουν και πολλές πλατφόρμες στο διαδίκτυο όπου μπορείς να αγοράσεις μεταχειρισμένα ρούχα και αξεσουάρ σε καλή κατάσταση.
Όταν ψωνίζεις, είναι καλό να εστιάζεις στην ποιότητα και να στηρίζεις μάρκες που συνειδητά παράγουν με βιώσιμο τρόπο. Είτε χρησιμοποιώντας ανακυκλωμένα υλικά, βιολογικό βαμβάκι ή τις αρχές του Δίκαιου Εμπορίου – όποιος συνειδητά επιλέγει προϊόντα που παράγονται με οικολογικό και δίκαιο τρόπο, συνεισφέρει έμπρακτα στη βελτίωση της κατάστασης.
Υπάρχουν διάφορες ετικέτες και σφραγίδες που έχουν σχεδιαστεί για να βοηθούν τους καταναλωτές να αναγνωρίζουν τα βιώσιμα και δίκαια προϊόντα.
Δώσε προσοχή όταν αγοράζεις τρόφιμα: τα περισσότερα προϊόντα στο σουπερμάρκετ δεν έχουν τίποτα να κάνουν με τα ειδυλλιακά βοσκοτόπια και τα χωράφια γεμάτα φρούτα. Ειδικά το κρέας συχνά παράγεται φτηνά υπό χείριστες συνθήκες και εισάγεται.
Επίσης, ήξερες ότι μεγάλο μέρος των πολύ φτηνών χυμών πορτοκαλιού προέρχονται από συμπυκνώματα που εισάγονται από τη Νότια Αμερική - από μονοποικιλίες βλαβερές προς το περιβάλλον και υπο-αμοιβόμενους εργάτες;
Το χειρότερο με όλα αυτά είναι ότι περίπου 1,3 δισεκατομμύρια τόνοι τροφίμων σε όλο τον κόσμο καταλήγουν στα σκουπίδια κάθε χρόνο. Μιλάμε για περίπου το ένα τρίτο του παραγόμενου φαγητού! Είναι καλύτερο να προγραμματίζεις τις ανάγκες σου σε τρόφιμα από πριν και να μην αγοράζεις όσα δεν μπορείς να καταναλώσεις πριν χαλάσουν.
Πώς να μειώσεις το υλικό βάρος
Με την πάροδο των χρόνων, συγκεντρώνουμε πληθώρα αντικειμένων που δεν χρειαζόμαστε πραγματικά. Ίσως γνωρίζεις την αίσθηση όταν τα πράγματα στο σπίτι σου φέρνουν βάρος αντί για χαρά;
Συχνά είναι πολύ απελευθερωτικό απλά να ξεκαθαρίσεις τα πράγματα και να ξεφορτωθείς ό,τι δεν χρειάζεσαι πια. Μετά, είναι ώρα να εξετάσεις τις καταναλωτικές σου συνήθειες – και όχι μόνο όσον αφορά τη μόδα.
Η τάση του μινιμαλισμού
Η αναπτυσσόμενη τάση του μινιμαλισμού μας δείχνει πόσο απελευθερωτικό μπορεί να είναι ένα τακτικό και φροντισμένο σπίτι. Από την Μαρί Κόντο μέχρι την Γκαρνταρόμπα Κάψουλας (Capsule Wardrobe) υπάρχουν πολλές ιδέες και συμβουλές εκεί έξω. Λιγότερα αντικείμενα, αλλά καλύτερη ποιότητα!
Φυσικά, το ξεκαθάρισμα της μίας φοράς δεν αρκεί. Χρειάζεται μακροπρόθεσμη και βιώσιμη κατανάλωση, κάτι πολύ πιο σημαντικό. Είτε είναι μόδα, διακόσμηση, συσκευές, ή παιχνίδια, οι περισσότεροι καταναλωτές έχουν πολύ περισσότερα αντικείμενα στο σπίτι τους από όσα χρησιμοποιούν.
Αν ζεις χωρίς επιπλέον αντικείμενα και αγοράζεις μόνο ό,τι πραγματικά χρειάζεσαι, θα ζεις όχι μόνο μια πιο χαλαρή ζωή, αλλά θα σου είναι και πολύ πιο εύκολο να τακτοποιήσεις το σπίτι, να ταξιδεύεις ή να μετακομίσεις.
Συμβουλές για υπεύθυνη κατανάλωση
Τι σημαίνει αυτό λοιπόν για την Black Friday που έρχεται; Φυσικά και μπορείς να ψωνίσεις και δεν χρειάζεται να περιοριστείς. Με μερικές συμβουλές θα μπορέσεις να κυνηγήσεις τις προσφορές με τη συνείδησή σου ήσυχη.
- Less is more (το λιγότερο είναι περισσότερο). Δεν είναι η ποσότητα που μετράει, αλλά η ποιότητα! Όταν αγοράζεις νέα ρούχα ή άλλα αντικείμενα, καλό είναι να επιλέγεις ποιοτικά και ανθεκτικά προϊόντα. Αυτό όχι μόνο προωθεί τη βιωσιμότητα, αλλά σου εξοικονομεί και χρήματα μακροπρόθεσμα, καθώς δεν θα χρειάζεται να αγοράζεις συνέχεια καινούργια προϊόντα.
- Σκέψου από πριν τι πραγματικά χρειάζεσαι. Το να αγοράσεις κάτι μόνο και μόνο επειδή είναι σε προσφορά δεν έχει νόημα και δεν θα σου φέρει χαρά.
- Οι αυθόρμητες αγορές είναι ελκυστικές γιατί το σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου μας προτιμά την άμεση ευχαρίστηση. Τι μπορεί να σε βοηθήσει: ξανασκέψου το, κάνε μια μικρή βόλτα ή δες ξανά το προϊόν την επόμενη μέρα. Όταν περάσει λίγος χρόνος μπορεί να συνειδητοποιήσεις ότι δεν χρειάζεσαι πραγματικά αυτό το καινούργιο μπλουζάκι ή το φανταχτερό κηροπήγιο.
- Όταν αγοράζεις τρόφιμα, μην αγοράζεις περισσότερο από όσο μπορείς να καταναλώσεις. Επίσης, καλό είναι να προτιμάς εποχιακά και τοπικά προϊόντα, καθώς και βιολογικά τρόφιμα. Είναι πιο υγιεινά αλλά και πιο γευστικά!
- Το ξύλο, το βαμβάκι και άλλα φυσικά υλικά είναι καλύτερα από το πλαστικό – είτε σε παιχνίδια, σε εξοπλισμό κουζίνας ή σε ρούχα.
- Διάλεξε τη διαχρονικότητα αντί για τις εφήμερες τάσεις. Ειδικά όταν πρόκειται για έπιπλα σπιτιού και μόδα, οι τάσεις αλλάζουν πολύ γρήγορα.
- Αργή αντί για γρήγορη μόδα! Μπορείς να υποστηρίξεις βιώσιμους παραγωγούς, παραγωγούς δίκαιου εμπορίου και την τοπική οικονομία. Μήπως υπάρχουν υφάσματα που παράγονται τοπικά; ή άλλα προϊόντα από τοπικές επιχειρήσεις;
Οι έρευνες δείχνουν ότι ολοένα και περισσότεροι νέοι άνθρωποι επικεντρώνονται στην υπεύθυνη και βιώσιμη κατανάλωση. Η ζήτηση των καταναλωτών για χύμα προϊόντα, καλλυντικά χωρίς μικροπλαστικά, βιολογικά τρόφιμα και δίκαιη μόδα αυξάνεται όλο και περισσότερο.
Τα καλά νέα είναι: Τελικά, δεν στηρίζεις μόνο το δίκαιο και τη βιωσιμότητα, αλλά χρησιμοποιείς τα χρήματά σου με πιο συνειδητό και συνετό τρόπο και για άλλα πράγματα. Για παράδειγμα, για να περνάς χρόνο με τους φίλους και την οικογένειά σου.
Είναι πάντα καλή ιδέα να επενδύσεις χρήματα και για τη δική σου συνταξιοδότηση και για να εξασφαλίσεις το μέλλον σου. Ή μπορείς να επενδύσεις τα χρήματα που έχεις εξοικονομήσει για να πετύχεις κάποιον μελλοντικό οικονομικό σου στόχο.
